Webhocam

Elektronik seçim dediğimizde aklınıza ilk ne geliyor? Bir telefondan ya da özel bir cihazdan tercihimizi belirtip yolumuza devam etmek mi? Seçimlerin sadece oy kullanma işleminden ibaret olduğunu düşündüğümüzde işte böyle yanılgılara kurban gidebiliriz.

Seçimler, hangi yolla yapılırsa yapılsın, seçmen iradesini net şekilde yansıtmaları adına yüksek güvenlik önlemleri ile yapılıyor. Eğer kullanacağınız oy elektronik olarak iletiyorsa seçimlerle ilgili her şey -başta güvenlik önlemleri olmak üzere- elektronik olmak zorunda. Fiziksel bir seçim ortamında güvenlik ihlallerini anlamak son derece mümkünken elektronik ortamdaki ihlalleri gözlemek, çok az sayıda insanın sahip olduğu bir beceri veya yetenek.

E-Seçim (E-Voting): Bunlardan ilki seçimi düzenleyen kurum tarafından belirlenen noktalara oy kabini yerine kiosk adı verilen, bankamatik benzeri cihazlar yerleştirmek. Sadece o cihazla bir kez temas kuruyorsunuz ve işlem bitiyor. Sandık yok, internet yok. Bu cihazlara girilen oylar, düzenleyici kuruma ait özel bir VPN ağı üzerinden toplanıp sayılabiliyor.

VPN dediysek, bu ağın sadece kuruma özel olduğunu ve genel anlamda bugün kullandığımız “internet” bağlantısıyla erişilebilir ağ olmadığını belirtmemiz gerekiyor. Yani bu yöntemde bir nevi yasal “deep web” tekniği kullanılıyor. Yani son derece güvenli. Standart seçimler gibi A noktasından B noktasına gitmeniz gerekiyor. Ancak kağıt yok, pusula yok, zarf yok, çuval yok…

İ-Seçim (I-Voting): Aklınıza muhtemelen gelen ilk elektronik seçim yöntemi bu. Akıllı telefondaki bir uygulamadan ya da tarayıcı üzerinden -sadece bir defaya mahsus- girdiğiniz internet sayfası ile tercihinizi yapabiliyorsunuz. Nerede olduğunuz, yaşadığınız fark etmez. Vatandaş olduğunuzu giriş ekranında kanıtlayın, yeterli.

Zaten kiosk teknolojileri çok yeni değil, yıllardır geldikleri nokta bize banka şubelerine girmeden tüm işlemleri bankamatikten çözme imkanı tanıyor. Milyonlarda TL parası olan biri, tek bir kartla, hatta artık QR kodla bankamatiğe gidip kartsız olarak, tüm parasıyla borsadan hisse satın alabiliyor. Hatta ikinci yönteme çok benzer şekilde, tüm bu işlemi tek bir mobil uygulamadan yapabiliyor.

Banka uygulamaları, parmak izi veya yüz tanıma gibi teknolojiler sayesinde hesaba erişmeye çalışan kişinin kim olduğunu anlayabiliyor. Kısaca ticari hizmet almamızı sağlayan tüm bu teknolojilere, tüm maddi varlığımızı emanet edebilirken oyumuzu emanet edemiyoruz.

Aslında kullandığımız bankamatiklerle ve banka uygulamaları ile elektronik seçimler arasındaki en temel ideolojik fark bu. Bir kişi, sizin kartınıza, telefonunuza ulaşsa hesabınızdaki tüm parayı çekebilir, ancak bu durum ancak sizi etkiler. Bu yüzden kartınızı da telefonunuzu da şifrelerle korur, bir yerde unutmak istemezsiniz. Sorumluluğunuz, olası bir krizin sonuçları gibi kişiseldir.