Webhocam

Uzayla ilgili çalışmalarımız devam ettikçe evrenimizin sırları hakkındaki bilgi birikimimiz daha da genişliyor. Bu bağlamda yeni James Webb Teleskobu, Artemis görevi için yapılan hazırlıklar ve Mars çalışmaları başta olmak üzere sayısız araştırma ve gelişme bizlere yardımcı oluyor.

Fakat şaşırtıcı şekilde, uzay alanında yaptığımız bu çalışmalar bazen kendi zihnimizin de sırlarını açığa çıkarabiliyor. Şimdi bu sırlara bir örnek olarak uzaya çıkan astronotların yaşadığı bir durum olan Overview etkisini anlatacağız. Söz konusu durum, insan zihninin Dünya’yı algılama şeklinin değişmesine sebep oluyor.

Uzaya gönderilen astronotlar olmasaydı muhtemelen haberimizin olmayacağı bu durum, uzaya çıkmanın ardından gezegenimize dönüp bakma fırsatı yakalamış olanlarda görülüyor. Ya da en basitinden uçağa bindiğinizde bile bu durumu yaşayabilirsiniz.

Söz konusu kişiler Dünya’yı dışarıdan gördüklerinde, insanlığın ortaya çıkardığı problemler bir anda anlamsızlaşıyor ve zihinleri temiz bir şekilde karşılarında duran o topu, yani Dünya’yı korumak istiyorlar.

Amerika’daki Biden ve Trump çatışmalarından ülkemizdeki sorunlara, Afrika’daki açlıktan kanlı tarihlere neredeyse her şey insanın elinden çıkmıştır ve bunlar hâlâ konuşulur. Overview etkisinden bahsederken bunları konuşmanın sorun olduğunu söylemiyoruz elbette. Ondan ziyade bu etkinin altında olan birisi için yukarıda saydıklarımız anlamsız hâle gelmesi söz konusu.

Göçmen sorunları, ekonomik krizler, sınır çatışmaları vb. durumlar dışarıdan (uzaydan) duyulmaz, çizdiğimiz sınırlar dışarıdan görülmez, gezegenin nüfusunun yarısı aniden ortadan kaybolsa bu yine dışarıdan fark edilmez. Bunlar insanlığın sorunları ve dışarıdan güzeller güzeli Dünya’yı izleyen astronotlar için pek de bir şey ifade etmez. Oradan bakıldığında her şey birbirine bağlıdır ve bağımlıdır.

Normal bir uçuş (uçakla) sırasında söz konusu terimi fark edip ortaya koyan Frank White’a göre tam da bu sebeple astronotların yaşadıkları durumu anlatmaları oldukça zor bir hâl alıyor. Kafanızda canlandırmak isterseniz şöyle düşünün: Uzaya çıkan astronotlar geri dönecek olsalar da ailelerini, evlerini ve sahip oldukları diğer şeyleri bilim uğruna burada bırakır. Onlar yukarıdayken gezegende kalanlar buranın sorunlarıyla ilgilenir.

Gezegene uzaydan bakan astronotlar ise bu insanları ya da sorunları görmez. Sadece birbirine uyumlu renkleriyle eşsiz şekilde hareket eden Dünya’yı görür. Uzayı ilk defa o şekilde görür ve ilk defa o yer çekimi olmayan ortamda bulunur ve hafif hisseder. Son olarak da ilk defa alıştığımız zaman akışının nasıl sadece Dünya’da geçerli olduğunu fark eder.